Bogini Białoboga.

Pod tym imieniem kryje się dawna pogańska bogini, która czczona była w zasadzie na terenie całej słowiańszczyzny. Przeważnie uważa się, że opiekowała się ona kobietami w połogu i patronowała porodom. W pewnym sensie byłaby więc odpowiedniczką rzymskiej Lucyny lub greckiej Artemidy i dawni badacze określają ją epitetem obstetrix, co oznacza po prostu akuszerkę. Obecnie najbardziej chyba kojarzy się ją z niezwykłym posągiem, podobno wykonanym ze złota, który był ważnym obiektem kultu i otaczano go czcią nawet jeszcze w wieku XVII, co poświadczają różni opisujący historię Polski lub Rosji autorzy. Wśród nich znalazł się, dziś ceniony bardziej jako językoznawca, holenderski uczony Marc-Zuérius Boxhornius. W swoim kompendium zatytułowanym Respublica Moscoviae, a wydanym w roku 1630 w Lejdzie, dał on dość dokładny opis posągu tej bogini i omówił zwyczaje związane z jej kultem. Według uczonego przedstawiano ją jako starą kobietę trzymającą na rękach dziecko. Natomiast mieszkańcy wschodnich rubieży państwa carów, bo tam jeszcze kult miał się utrzymać, w ofierze najczęściej składali jej skóry sobolów bądź innych cenionych zwierząt. Przy tej okazji posąg miano także smarować zwierzęcą krwią. Jak często w takich sytuacjach bywa, pogańskiej bogini przypisywano również moc wieszczenia przyszłości, a Boxhornius podaje, że często zwracano się do niej właśnie w celach wróżebnych.

Pogański charakter kultu Złotej Baby i jego przeniesienie się na peryferie Rosji sprawiły, że bogini stała się literackim wyznacznikiem odległej krainy, kresu znanego świata.

Białoboga (Belbuk) znana jest z licznych podań Pomorzan (Wędów), Czechów i Morawian, gdzie występuje jako Bel (Biel), a także Serbów – tam jako Bjełi Bog. Była ona uznawana przez chrześcijańskich kronikarzy, a potem naukowców za Boginię Dobra.

Liczne są nazwy miejsc, gór, a zwłaszcza rzek określające bliźniacze odnogi tej samej rzeki jako bieg Czarny i Biały (np. Dunajec). Bardzo liczne są „białe” nazwy grodów, np.: Biała, Belgrad, Białogard, Białoziero, Belgren, Bielsko, Białowieża, Biała Wieża, Białoboże, Biała Góra (gród Niżyców na Połabiu) – dlatego że patronat Białobogi-Białoboga nad grodem przynosi mu powodzenie i żywotność. Zasada ta rozciąga się nawet na nazwy dawnych krajów: Biała Ruś, Biała Chorwacja, Biała Serbia, gdzie biały = wielki.

Ruś mocniej czciła Białobogę, której rozległe uroczysko Biełyje Bogi znajdowało się w wieku XI pod Moskwą. Ośrodkiem religijnym tej bogini było dużo wcześniej Białoziero, gród Słowenów Nadilmeńskich. Cały Wschód był Ziemią Białobogi. Według biegu wieków Trojanowych mierzono upływ czasu, a każdemu z bogów Działu przypadało dwa razy po siedem wiekówi.

Łacińskie albus znaczy biały. Stąd na przykład nazwy rzeki Łaby (Alba), czy Alp (gór okrytych bielą śniegu).

W Mitologii starosłowiańskiej przypisano Białobodze płeć żeńską, choć Trzygłowi byli trojakiego płciowego przyrodzenia: męskiego-żeńskiego-obojnakiego. Uczyniono tak tylko dlatego, by podkreślić powiązanie pewnych cech Działu reprezentowanych przez Białoboga z żeńskością.